İstanbul Adalar’da tüm tepkilere rağmen faytonlarda çalıştırılan atların ölümleri devam ediyor. Adalar Belediyesi kayıtlarına göre, 2019’da geride kalan 8.5 aylık dönemde Büyükada’da yaklaşık 170 at öldü. Büyükada’da ölen atların büyük bölümü Adalar Belediyesi tarafından Aya Nikola Kilisesi önündeki belediye atölyesinin bitişiğindeki araziye gömülüyor. Öte yandan zaman zaman Tepeköy ve Yörükali gibi bölgelerde fayton ahırlarının yakınlarında, kimi orman bölgelerinde ya da eski çöplük alanlarında ölen atlar kayıt dışı gömülüyor. Kayıtsız gömülen denize ya da ormana bırakılan ölü atlar da eklendiğinde resmi verilerin ötesinde bir sayıya ulaşılıyor.
Yükleri çok ağır...
Doğal ölümler ve ruam hastalığına bağlı ölümler dışında atların temel ölüm nedeni aşırı çalıştırılmak olurken her yıl neredeyse tamamı turistik amaçla kullanılan faytonlarda çalıştırılan atların yaklaşık 300’ü hayatını kaybediyor. Adalar Savunması’ndan Ömer Süvari, at gömülerini yapan belediyenin verdiği verilere göre, ruam hastalığının seyrine bağlı olarak bu sayının 400’ü aştığı yıllar da olabildiğini belirtti.
Adalar’da atlar yük taşıma kapasitelerine uygun olmayan kimi yüksek eğimli bölgelerde, kimi zaman aşırı ağırlıkla ve her zaman asfalt yollarda koşuyorlar. Bu koşullardaki aşırı çalışma atların bir bölümünün sakatlanmasına ya da laminitis gibi hastalıklara neden oluyor. Yoğun bisiklet, akülü araç, insan ve diğer faytonların yarattığı trafik de faytonları atların yaralandığı kazalara açık hale getiriyor. Sakatlanan ve çalışamayacak duruma gelen atlar tedavi edilemiyorlar. Çünkü Adalar’da bir veteriner bile bulunmuyor.
Ne veteriner ne ahır var
Faytoncular Odası Başkanı Hıdır Ünal, dünyada metrekare başına en çok at Adalar’da olmasına rağmen atlar konusunda uzmanlığı olan ne bir veteriner, ne bir ambulans ne de bir at hastanesinin mevcut olmasından şikâyet etti. Atlar çalışırken sakatlandığında kendi olanaklarıyla taşıdıklarını belirten Ünal, Adalar İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü’ne bağlı sadece bir veteriner bulunduğunu, ancak bu kişinin atlar değil sokak hayvanlarıyla ilgili uzmanlığı olduğunu aktardı. Ünal, en çok at ölümünün yaz aylarında olduğunu söyledi.
Ünal, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin (İBB) Büyükada’da yaptırdığı ahırın kapasitesinin ise 140 atlık olduğunu, Heybeliada ve Burgazada’da ise fayton sahiplerinin kendi imkânlarıyla yaptırdığı ve kötü koşullara sahip ahırların olduğunu söyledi.
Yerini yenileri alıyor...
Süvari ise, Adalar’da kış aylarında 500’e kadar düşen at sayısının yaz aylarında 1000’i aşabildiğine ve Faytoncular Odası’nın da açıkladığı gibi her sene en az 400 yeni ata ihtiyaç duyulduğuna dikkat çekerek “Yani her yıl bir önceki sezonda ölen ya da çalışamaz duruma gelen atların yerini yenileri alıyor” dedi.
Herkesin gözü önünde atlar Adalar’a yasadışı olarak sokuluyor. Çünkü ruam hastalığı nedeniyle 2017 yılında Adalar Kaymakamlığı’nın girişimiyle Adalar’a yeni at sokulması yasaklandı. Faytoncular Odası Başkanı Ünal da, yasak olmasına rağmen at girişlerinin sürdüğünü teyit etti.