Bosna Hersek'te “Ahidname” paneli

Fatih Sultan Mehmed Han’ın Bosna fethi sonrası Hıristiyan din adamlarına verdiği “Ahidname”, 550. yıldönümünde Ümraniye Belediyesi’nin çeşitli etkinlikleri ile kutlandı. Bosna Hersek’in Fojnika şehrinde düzenlenen panele katılan Ümraniye Belediye Başkanı Hasan Can, “Ahidname”nin barış, inanç özgürlüğü ve kardeşliğin ifadesi olduğunu söyledi. 

Ümraniye Belediyesi, Fatih Sulan Mehmed Han’ın Bosna’yı fethinden sonra Hıristiyan din adamlarına verdiği “Ahidname” nin 550. yıldönümünü çeşitli etkinliklerle kutladı. Etkinlikler kapsamında Bosna Hersek’in Fojnika şehrinde faaliyet gösteren Ümraniye Kültür Merkezi’nde “Ahidname” paneli düzenlendi. Panel öncesinde Kültürlerarası Fotoğraf Yarışması’nda dereceye giren eserlerin yer aldığı fotoğraf sergisi açıldı.
“Birlikte Daima” temasıyla düzenlenen panele Ümraniye Belediye Başkanı Hasan Can, AK Parti Milletvekili İdris Güllüce, Fojnica Belediye Başkanı Salkan Merzanic, Başbakan Başmüşaviri, Medeniyetler İttifakı Türkiye Eşgüdüm Komitesi Başkanı Prof. Dr. Bekir Karlığa, İngiliz Müslüman Sosyal Bilimciler Başkanı Anas Şeyh Ali, Prof. Dr. Fehamettin Başar ve çok sayıda davetli katıldı. Panelin açılışında konuşan Ümraniye Belediye Başkanı Hasan Can, kardeş belediyeleri Fojnika’da yaptıkları kültür merkezinde böyle bir programın düzenlenmesinden dolayı memnuniyetini dile getirdi. Fatih Sultan Mehmed’in Bosna fethi sonrası burada yaşayan papazlara dinlerini özgürce yaşayabileceklerine dair bir “Ahidname” verdiğini anlatan Hasan Can, “Az önce ziyaret ettiğimiz Ahidname 550 yıldır muhafaza ediliyor. Fatih’in torunları olarak bizim bu Ahidname’yi 550 yıl boyunca kutsal bir emanet gibi saklayan bu insanlara şükran, teşekkür borcumuz var. Bu Ahidname’yi canları gibi muhafaza eden bu manastırdaki görevli arkadaşlarımızı da kutluyorum. 550. yıldönümünde Ahidname ile alakalı bir program yapmak bizim için adeta bir şeref göreviydi, bir vefa göreviydi” dedi.

“Ahidname”nin barış, inanç özgürlüğü ve kardeşliğin ifadesi olduğunu söyleyen Can, “Dünyanın hasret kaldığı barış, insanlık ve insani değerlere saygı ve kanaat ve vicdan hürriyetidir. 550 yıl önce bunu garanti altına almış ecdadımızın Ahidname’sini kutlanmasını görevimiz olduğunu düşündük. Paralel olarak uluslararası bir fotoğraf yarışması açtık. Kültürler arası hoşgörü fotoğraf yarışması. Dünyanın dört bir yanından fotoğraf geldi. Ünlü fotoğrafçıları jüri heyetine aldık. Onların seçtiği eserleri hem burada hem Saraybosna’da yarın sergileyeceğiz. Türkiye’nin ünlü televizyoncularından Coşkun Aral beye ‘Ahidname’ belgeseli hazırlattık. Yarın kısmet olursa Başçarşı’da bu belgesel de gösterilecek. Böylece barışın sembolü olan ‘Ahidname’yi bir kez daha gün yüzüne çıkarmak gibi bir görev ifa edeceğimizi düşünüyorum” diye konuştu.
AK Parti Milletvekili İdris Güllüce ise, Ümraniye Belediyesi tarafından yaptırılan kültür merkezinin kapısından girerken duygulandığını ifade ederek, “Dünyanın barışa, huzura ve insanlığa ihtiyacı var. Bizim topraklarımızdan çıkan bir Yunus Emre’miz var ki ‘Yaratılanı Yaratan’dan ötürü seveceksin’ diyor. Bundan daha hümanist, sevgi dolu, barışçı söylem olabilir mi. Eksiğimiz bu mesajı tüm insanlığa ulaştıramamış olmamız. Dilerim tüm dünya insanlığı bu mesajı alsın” ifadelerini kullandı.
Açılış konuşmalarının ardından düzenlenen panelde “Ahidname”yi anlatan Prof. Dr. Bekir Karlıağ, “Ahidname kültürü aslında bir medeniyetin sembolüdür. Köklü bir medeniyet bilincinin ifadesidir. İnsanoğlunun ortaya koyduğu etkinliklerin ve ürünlerin en üst düzeyde olanına medeniyet adını veriyoruz. Medeniyetlerin de temel göstergeleri vardır. En başta geleni çoğulculuk ve birlikte yaşama tecrübesidir. Her medeniyet ne kadar çoğulculuğa değer verirse ve ne kadar farklılıkları geliştirir, canlandırırsa o medeniyet o kadar uzun ömürlü olur. Çoğulculuk ve birlikte yaşama tecrübesi medeniyetleri ayakta tutan en önemli unsur olduğu gibi medeniyetlerin yıkımına sebep olan şeylerin başında çevreye ve insan hak ve özgürlüklerine saygısızlık gelir. ‘Ahidname’ olgusu İslam medeniyetinin ötekine saygı ilkesinin temel ülküsüdür” dedi.

Panelde konuşan Fatih Sultan Mehmed Vakıf Üniversitesi Tarih Bölümü Başkanı Prof. Dr. Fahameddin Başar da, Anadolu’da küçük bir beylik olarak kurulan Osmanlı’nın büyük bir cihan devletine dönüşmesinin nedeninin hoşgörü olduğunu vurguladı. Osmanlı’nın farklı inanç kültürlerine ve çeşitli etnik yapıdaki insanlara adalet ve hoşgörü çerçevesinde davrandığını anlatan Başar, konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Balkanlar’da gerçekleştirdiği fetihler çoğu kez kılıçla değil, hoşgörü üzerine kendiliğinden gerçekleşmiştir. Fethettikleri coğrafya ile birlikte insanların gönüllerini de fethetmişler ve insanları bir arada yaşatmışlardır. Fatih Sultan Mehmed’in dönemi adalet ve hoşgörünün doruk noktasına çıktığı bir dönemdir. Birlikte yaşama kültürü en geniş anlamı ile göstermiştir. İstanbul’u fethettikten sonra azınlıklara karşı hoşgörü tutumu devam etmiş, Balkanlar’da hoşgörülü yönetim anlayışı sonucu 1463 bu coğrafyanın fethedildiğini biliyoruz. Fatih Sultan Mehmet’in ‘Ahidname’sinde hükümlerin yerine getirilmesine, kendisinden sonraki hükümdarlar da dikkat etmiştir. Sonraki dönemde bu fermanın yenilendiği de bilinmektedir. Balkanlar’da kısa süre önce Bosna’da Boşnaklara uygulanan insanlık dışı davranış dikkate alındığında Osmanlı hükümdarlarını ne kadar hoşgörülü davrandığı kolaylıkla anlaşılacaktır.”
Prof. Dr. Anas Şeyh Ali ise, konuşmasında birlikte yaşama ve hoşgörünün önemine değindi. Toplumlar için provokasyonlar karşısında hoşgörülü yaşamanın zor olduğuna dikkat çeken Ali, “Biz farklılıkları anlamalıyız, onların yerine kendilerimizi koymalıyız” dedi.
Ali, medeniyetler arası diyalog çalışmalarının görevinin, farklılıkları aşarak birlikte yaşamanın tabanını oluşturmak olduğunu kaydetti.