Aile destek ödemeleri 2025 itibariyle sona erdi. Milyonlarca hanenin yararlandığı ödemeler için beklentiler hala devam etse de paketin yenilenmeyeceği duyurulmuştu. Ancak Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan aile destek ödemesi alanlara yeni bir müjde geldi. Aile destek ödemesi yerine yeni bir destek programı hayata geçecek.
Dar gelirli ve ihtiyaç sahibi haneler için verilecek olan yeni destek ödemesi ise vatandaşlık maaşı. İlk olarak 2024 yılında gündeme gelen vatandaşlık maaşının “aile yılı” içinde hayata geçirilmesi planlanıyor. Yeni destek ödemesine dair detaylar da yavaş yavaş ortaya çıkmaya başladı. Peki vatandaşlık maaşı nedir? Vatandaşlık maaşı ne zaman başlayacak?
CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN'DAN MÜJDE GELDİ
Geçtiğimiz hafta sonu yapılan ak parti 8. Olağan kongresinde Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan ihtiyaç sahibi aileler için güzel haber geldi. Aileler için yeni bir sosyal destek sistemi üzerinde çalışmaların başladığını belirten Cumhurbaşkanı Erdoğan, devletin ihtiyaç sahibi vatandaşlara daha çok destek vereceğini belirtti.
Ak Parti Genel Başkan Vekili Numan Kurtulmuş da benzer bir açıklamada bulundu. Vatandaşlık maaşı teklifinin sunulduğunu belirten Numan Kurtulmuş, her hane için en az asgari ücret düzeyinde bir yardım planladıklarını dile getirdi.
VATANDAŞLIK MAAŞI NEDİR?
Vatandaşlık maaşı, devlet tarafından tüm vatandaşlara belirli bir gelir düzeyini garanti etmek amacıyla verilen düzenli bir ödemedir. Bu maaş, genellikle temel gelir (universal basic income - UBI) veya garanti gelir olarak da adlandırılır. Amacı, yoksulluğu azaltmak, ekonomik eşitsizlikleri dengelemek ve insanların temel yaşam ihtiyaçlarını karşılamalarına yardımcı olmaktır.
VATANDAŞLIK MAAŞI'NIN ÖZELLİKLERİ
Şartsız veya Şartlı Olabilir:
Şartsız Temel Gelir: Herkes belirli bir yaşa ulaştığında veya belirli bir süre vatandaş olduğunda otomatik olarak maaş alır. Çalışma durumu, gelir seviyesi veya diğer sosyal yardımlardan bağımsızdır.
Şartlı Temel Gelir: Sadece belirli bir gelir seviyesinin altındaki bireylere veya işsizlere verilebilir.
Devamlı Bir Destek Mekanizmasıdır:
Sürekli olarak veya belirli bir süre için verilebilir.
Ekonomik kriz dönemlerinde geçici olarak uygulanabilir.
Devlet Tarafından Finanse Edilir:
Vergiler, doğal kaynak gelirleri, servet vergisi gibi kaynaklardan finanse edilir.
Yoksulluğu ve İşsizliği Azaltmayı Hedefler:
İnsanların temel yaşam giderlerini karşılamalarına yardımcı olur.
İşsizliği azaltmak ve ekonomik adaleti sağlamak için kullanılır.
DÜNYADA VATANDAŞLIK MAAŞI ÖRNEKLERİ
Finlandiya (2017-2018 Deneyi): İşsizlere iki yıl boyunca şartsız olarak aylık 560 Euro verildi.
İspanya: 2020’de pandemi nedeniyle düşük gelirli ailelere "asgari yaşam geliri" (Ingreso Mínimo Vital) uygulaması başlatıldı.
İtalya: "Reddito di cittadinanza" adlı sistemle düşük gelirli vatandaşlara destek veriliyor.
Alaska (ABD): Alaska Eyaleti, petrol gelirlerinden her vatandaşa yıllık ödeme yapıyor.
TÜRKİYE’DE VATANDAŞLIK MAAŞI VAR MI?
Türkiye’de şu an için şartsız bir vatandaşlık maaşı bulunmuyor. Ancak, Aile Destek Programı, engelli maaşı, yaşlılık maaşı ve işsizlik maaşı gibi sosyal destek programları belirli kriterlere göre veriliyor. Son dönemde Türkiye’de de vatandaşlık maaşı veya garanti gelir modeli tartışılmaya başlanmıştır.
Vatandaşlık maaşı ile ilgili son duruma bakacak olursak, çalışmalarda sona geldiğini ve artık Yavaş yavaş başvuruların başlayacağını söylemek mümkün. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının önümüzdeki günlerde konu ile ilgili detaylı bilgi bilgilendirme yapacağı tahmin ediliyor.
