Baktırdığınız fallar neden sürekli size uyuyor?

Baktırdığınız çoğu falda, fal bakan kişinin söylediği en az 1-2 şey mutlaka size uyuyordur. Birkaç doğru şey duyunca da hemen devamını anlatmasını istersiniz ve bu sizin için dev bir motivasyon kaynağı olur. İşte bu durum yıllar önce Barnum Etkisi olarak açıklanmış.

Baktırdığınız fallar neden sürekli size uyuyor?

Baktırdığınız çoğu falda, fal bakan kişinin söylediği en az 1-2 şey mutlaka size uyuyordur. Birkaç doğru şey duyunca da hemen devamını anlatmasını istersiniz ve bu sizin için dev bir motivasyon kaynağı olur. İşte bu durum yıllar önce Barnum Etkisi olarak açıklanmış.

22 Ağustos 2017 Salı 14:51
Baktırdığınız fallar neden sürekli size uyuyor?

Terim psikoloji dünyasında hem Forer Etkisi, hem de Barnum Etkisi olarak adlandırılan Psikolog Forrer tarafından tanımlandığı için forrer etkisi olarak da bilinen insanların kendilerini beğenme, özgün bulma ihtiyaçlarının manipüle edilerek, genel kişilik tanımlamaları kabul edilebilecek özelliklere sahip oldukları belirtir. Kişiye özelmiş gibi spesifik ama toplumun geniş bir kitlesine hitap edecek kadar ihtimaldir. 

1948 yılında verdiği derste öğrencilerinin tümüne aynı falın yazılı olduğu kağıdı dağıtan Forer, öğrencilerinden kağıtta yazanların kendilerine ne kadar uyup uymadığını değerlendirmelerini ister. Öğrencilere dağıtılan kağıtta şunlar yazıyordur:

"başkalarının sizi beğenmesine, size hayran olmasına ihtiyaç duyuyorsunuz, ama aynı zamanda kendinize karşı eleştirel olmaya da eğilimlisiniz. kişiliğinizin bazı zayıf yönleri var ama genelde bunları telafi etmeyi başarıyorsunuz. kendi yararınıza çevirebileceğiniz halde kullanmadığınız önemli bir kapasiteye sahipsiniz. dışardan disiplinli ve özgüvenli gözükürken, içten içe kaygılı ve güvensizsiniz. bazen doğru kararı verip vermediğiniz ya da doğru şeyi yapıp yapmadığınız konusunda kafanızda ciddi şüpheler uyanıyor. belli bir miktarda değişiklik ve farklılığı tercih ediyorsunuz; kısıtlamaların, sınırlandırmaların içinde kalmak sizi mutsuz ediyor. bağımsız bir düşünür olmakla gurur duyuyorsunuz ve başkalarının iddialarını tatmin edici kanıt olmadan kabul etmiyorsunuz ama kendinizi başkalarına açarken çok açık, çok içten olmayı akıllıca bulmuyorsunuz. bazı zamanlar dışa dönük, sokulgan ve sosyalsiniz; bazı zamanlarsa içe dönük, sakıngan bir kapalı kutu oluyorsunuz. bazı çok gerçekdışı arzularınız var."

öğrenciler kağıtta yazılanlara 1 ile 5 arasında bir puan verir. sınıfta yapılan değerlendirme sonucu herkes için kağıtta yazanların 4.20 civarında doğru olduğu ortaya çıkar. forer'in bu çalışmasında insanların çok genel, hemen hemen herkese uyabilecek sözleri, biraz övücü bir tonda ise rahatlıkla kendilerine özgüymüş gibi algılamaya eğilimli olduklarını gözler önüne serildi.

bu zaafın sebebi ise, insanların kendileri hakkında özellikle de bir şeyler duymaya olan kör edici ihtiyaçları. olumlu düşünce ve biriciklik yanılsaması olarak açıklanan bu durum astroloji gibi, grafoloji gibi, falcılık gibi bilimsel olarak objektifliği kanıtlanamamış pek çok alana gösterilen yoğun rağbetin temelinde yatan en güçlü mekanizmalardan birini açığa çıkarıyor."

Anahtar Kelimeler:
BurçFalBarnum Effect
Yorumlar
Avatar
Adınız
Yorum Gönder
Kalan Karakter:
Yorumunuz onaylanmak üzere yöneticiye iletilmiştir.×
Dikkat! Suç teşkil edecek, yasadışı, tehditkar, rahatsız edici, hakaret ve küfür içeren, aşağılayıcı, küçük düşürücü, kaba, müstehcen, ahlaka aykırı, kişilik haklarına zarar verici ya da benzeri niteliklerde içeriklerden doğan her türlü mali, hukuki, cezai, idari sorumluluk içeriği gönderen Üye/Üyeler’e aittir.
banner3